"दुर्गराज राजगड"

राजांचा गड म्हणून आपल्याला माहित असलेला किल्ला म्हणजे "दुर्गराज राजगड". या किल्यांने छत्रपती शिवाजी महाराजांना जवळून पाहिले. स्वराज्याच्या चढता आलेख या किल्याने अनुभवलाही!!! जर दगडांना, डोंगरदरी, तटबुरुज यांना मृत्यू असता तर यांनी चित्रगुप्ताला अभिमानाने सांगीतले असते आम्हाला स्वर्ग नको कारण आम्ही आमच्या जीवनात छत्रपतींचा स्पर्श आणि सहवास अनुभवलाही याहून मोठे आम्हास स्वर्गात ते काय मिळणार!!! 🙏

पणं या किल्याची आजची परिस्थिती पहाता आपणं खुप कृतघ्नपणाची सिमा गाठली असे वाटते. आपणं जयजयकारातच आडकुन पडलो आहे असे भासते.

श्री शिवदुर्ग संवर्धन संस्थेने राजगडावर २०१० सालापासून या किल्यावर संवर्धनासाठी प्रयत्नांची पराकाष्ठा केली. एक एक महिन्यात किल्यावरील विविध वास्तूंना पूर्नउजेडात आणण्यास सुरवात झाली. पाली मार्गातील २५४+ पायारी असो की पद्मावती माचीवरील वाड्यांची जोती, पाण्याचे स्त्रोत किंवा बुरुजांची स्वच्छता करण्यात आली.
       

 २०१२ सालात संस्थेने बालेकिल्यावरील वास्तूंच्या संवर्धनाकडे आपला मोर्चा वळवला. बालेकिल्याची स्वच्छता करताना बरयाच वास्तू स्वच्छ करण्यात आल्या. अंबारखाना, बाजारपेठे सारखे असणारे लागून असलेली वाडे स्वच्छ करण्यात आले.

      या संदेशांबरोबर जोडलेली छायाचित्र आपल्याला नक्कीच कामाचा आढावा देईल. अशा मोहिमात आपल्यासारख्या लोकांचा सहभाग असावा आणि ही दुर्ग संवर्धनाची चळवळ पुढे जावी या उद्देशापोटी हा लेखन प्रपंच!

बहुत काय लिहणे आपणं सुज्ञ असा!!!!


आपला,
योगेश फाटक.
मो. +९१-९८२३३००७२४.
श्री शिवदुर्ग संवर्धन, पुणे.
।। ऐतिहासिक वास्तूंच्या संवर्धनासाठी प्रयत्नशील।।
http://www.shivdurg.org/
https://www.facebook.com/shivdurg/

हीच आपली संस्कृती आहे काय?

नमस्कार,



भिंतीवर प्रेमिकेचे नाव टाकयची ज्यांना हौस आहे
त्यांनी त्यांच्या घरावर खुशाल टाका.
गडकिल्ल्यांच्याभिंतीवर नको...
ज्याच्या प्रेयसीचे नाव गडकोटावर दिसेल ती प्रेयसी
सार्वजनीक मालमत्ता समजली जाईल..
🚫
Forward fast..
☝
एक कट्टर शिवभक्त ⛳



सकाळी सकाळी हा मेसेज पाहिला आणि मन उद्विग्न झाले. कट्टर शिवभक्त म्हणणारा हा व्यक्ती ना छत्रपती शिवाजी महाराजांना समजला ना स्त्रियांना!!!!

असे म्हणण्याचे कारण छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या हिंदवी स्वराज्याच्या उभारणीच्या वेळी स्त्रियांच्या संदर्भात अनेक प्रसंग उद्भवले. याचेच एक उदाहरण म्हणजे 'राझ्याच्या पाटिलाल सुनावलेली शिक्षा' शिवाजी महाराजांची न्यायबुद्धी आणि स्त्रियांच्या बद्दल असलेला आदर दाखवतात.

मुळात प्रेमिकांनी अशी नावे कोरणे ही निंदनीय प्रथा जगभर दिसते. मी अगदी न्यूयॉर्कला असताना, ऐंपायर स्टेट बिल्डिंगच्या ८८व्या माळ्यावर मी स्वतः पाहिले आहे. पिरामिड पाहिलेली व्यक्ती सुद्धा तिथे अशी नावे लिहलेली आहेत असे म्हणतात.

आता थोडे वळुयात आपल्या किल्याच्यांवर मजनू लोकांनी लिहलेली नावे. ही बाब सुद्धा नक्कीच निंदनिय आहे. ज्याकिल्यांचे स्वामित्व असलेल्या व्यक्तीने आपले नाव लिहले नाही तिथं असे आपल्या प्रेमाच्या खुणा सोडणे म्हणजे कृतघ्नपणाचे लक्षण आहे.


मुळात हा असा मेसेज प्रसरुत करण्याच्या डोसक्यात भुस्सा भरलेला आहे का असं वाटते. कारण ज्या मुलिचे नाव आहे तिला सार्वजनिक मालमत्ता म्हणणे म्हणजे तालिबानी असण्याचे द्योतक आहे. युद्धात जिकंल्यानंतर प्राप्त होणारी वस्तू आणि व्यक्ती वाटून घेणारे आपण अब्दाली आहात काय?

हीच आपली संस्कृती आहे काय?

 युद्धात जिंकल्यानंतर शत्रूंच्या साधारण / असाधारण स्त्रियांना मानाने वागवणारे आपले छत्रपतींची शिकवणुक विसरले का? हा प्रश्न निर्माण होतो. या मेसेजमध्ये स्त्रीयांबरोबर आपल्या राज्याचा अपमान केला आहे असे वाटते. दुसरी गोष्ट असे मजनू एकतर्फी प्रेमातुन लिहणारे असतात, यामध्ये मुख्यतः त्या स्त्री व्यक्तीला याची कल्पना सुद्दा नसते. त्यामुळे तीला संप्पत्ती ठरवणार???

यामेसेजमध्ये कट्टर शिवभक्त म्हणवणारा ना राज्यांना समजला ना स्त्रियांच्या व्यक्तिमत्वाला.
असे नावे लिहण्याचे प्रकार किल्ला काय पण शहरात गावात सुद्धा दिसतात, यामध्ये मुख्यतः त्या स्त्रीला बदनाम करणे हा हेतू असतो.

त्यामुळे अशा शिवभक्तांची गरज आहे का? स्त्रियांना मालमत्ता मगं ती वैय्यतीक असो सार्वजनिक समजणारे हे नक्कीच शिवभक्त नव्हेत.

श्री शिवदुर्ग संवर्धन संस्थेने जोडलेले लोक अशा समस्येवर तोडगा म्हणजे ती लिहलेली नावे खोडण्यासाठी ब्रश, पाणी आणि साबण घेऊन ती खोडण्यासाठी प्रयत्न करतात. माझ्या दृष्टीने हे खरे कट्टर शिवभक्त. अशा व्यक्तींनी किल्ले तिकोना, रोहिडा, राजगडावर मोहिमा घेऊन स्वच्छता केली आहे. चुन्यापासुन अगदी आॅईल पेंटने रंगवलेली नावे काढण्यात आली. यासाठी चिंचेचा कोळ वापरण्यात आला. तसेच काॅस्टिक सोडा वापरून न जाणारे रंग काढण्यात आले आहेत. (काॅस्टिक सोडा वापरण्याच्या पद्धती आहेत. त्याचा वापर करण्याआधी कृपया जाणकारांचे मत घ्यावे. सगळीकडे हे वापरावे लागतेवासे ही नाही.)


आपणं ठरवा कोणत्या प्रकारातील शिवभक्त व्हावे!!



आपला,
योगेश फाटक.
मो. +९१-९८२३३००७२४.
श्री शिवदुर्ग संवर्धन, पुणे.
।। ऐतिहासिक वास्तूंच्या संवर्धनासाठी प्रयत्नशील।।
http://www.shivdurg.org/
https://www.facebook.com/shivdurg/

रोहिडा गडाला हिरव्या शालूने अलंकारीत करणे

नमस्कार,


वार  शनिवार                                      स्थळ रोहिड गड



मोहिम :  रोहिडा गडाला हिरव्या शालूने अलंकारीत करणे व गडावर काम करणाऱ्या लोकांना गादी वाटप तसेच त्यांच्या मुलांना शालेय साहित्य वाटप करणे.


सहभागी कार्यकर्ते: योगेश फाटक, महेश नेलगे, मुदगल काका, अमोल हळबे, निलेश वडके, पैठणकर, दर्शन वाघ, व नविन कार्यकर्ते ठाकुर व मिसाळ

काल गडावर, व्रुक्षारोपणाच्या मोहिमेअंतर्गत जास्वंद, बहाव, परिजातक कदंब अशा एकुण 26 झाडांना त्यांची हक्काची जागा मिळवुन देण्याच्या कामी वरील सर्व कार्यकर्त्यांनी आपला कार्याचा वाटा उचलला, संस्थेच्या बरोबरीने वन खात्यानेही मुलाणी साहेब व त्याचे 6 गार्ड यांच्या मार्फत आपला सहभाग नोंदविला.
आपले सर्व गडपाल व गडावर काम करणारे सर्व कामगारही उपस्थित होतेच.
 का कोणास ठाऊक पण आपली संस्धा आणि वनखाते एकत्र येवून गडाला हिरव्या शालूने नटवतायत म्हटल्यावर सुर्य देवानेही आपला लाल रंग रोखून धरत देवदेवतांचा सहभाग नोंदविला.

याच बरेबरीने नक्षत्रवनातील जी वृक्षराजी आपण गेल्या वर्षभरापासून संभाळत आहोत, जोपासत आहोत, त्यांचे नामकरण तर फार पुर्वी नारद पुराण काळीच झाले आहे, पण त्याचा औपचारीक सोहळा काल पार पडला.

तसेच गडावरील इतर कामे, त्यांचे पाऊस काळातील नियोजन, गडावर सापडलेल्या वस्तूंची यादी तयार करणे, वनखात्याशी पुढील कामांबाबत चर्चा आदि कामातही सर्व उपस्थितांचा सहभाग लक्षणिय होता.

याच बरोबरीने एक कृतज्ञता म्हणुन गडावर काम करणाऱ्या कमगारांच्या मुलांसाठी शालेय साहीत्य वाटप व याच कामगारांना गडावर कष्ट करुन, थकून भानगु घरी आल्यावर विसाव्याचे साधन म्हणून गादी व उशी वाटपाचा कार्यक्रमही संस्थेने सोहळारुपी पर पाडला. गडावर शालेय सहित्य, वनखात्याचे श्री मुलाणी साहेब यांच्या हस्ते वाटण्यात आले, तर खाली आल्यावर गावातील देवादिकांच्या साक्षीने (मंदिरासमोर) सरपंचाच्या हस्ते गाद्या वाटपाचा कर्यक्रम संपन्न जाहला.

सर्व उपस्थित सभासद, गडकरी/गडपाल, वन खात्याचे कर्मचारी यांचे .

सकल चराचराला उजळविणाऱ्या सुर्यनारायणाचे व आमच्या भावभावना व बुद्धीचा ओढा गडाकडे नेणाऱ्या सर्व देवदेवतांचा ऋणी.

काही क्षणचित्रे....



आपला,
दर्शन वाघ.
श्री शिवदुर्ग संवर्धन, पुणे.
॥ऐतिहासिक वास्तूंच्या संवर्धनासाठी प्रयत्नशील॥
http://www.shivdurg.org/
https://www.facebook.com/shivdurg/